Vismigratie
De partners van het GPRW streven naar gezonde watersystemen in de werkgebieden. Een van de kenmerken van een gezond watersysteem is een gezonde vispopulatie. Kenmerkend voor rivier- en beeksystemen zijn stromingsminnende soorten, die door het jaar heen over lange(re) afstanden kunnen migreren. Vissen trekken vooral om voedsel en geschikte paaiplaatsen te vinden. Onderweg stuiten ze daarbij echter op barrières, zoals sluizen, stuwen en waterkrachtcentrales, die een onbelemmerde migratie in de weg staan.
Met de komst van de Europese Kaderrichtlijn Water is het herstel van de bereik- en passeerbaarheid van stromende wateren voor trekvissen in een stroomversnelling gekomen. Voor vissoorten die zich binnen het zoete-riviersysteem verplaatsen (zgn. potamodrome soorten) als kopvoorn, barbeel, winde en kwabaal wordt volop gewerkt aan voldoende migratiemogelijkheden in de rivierlopen en beken, terwijl de opgave voor soorten als zeeforel, paling en rivierprik met een noodzakelijke verbinding naar zee (zgn. diadrome soorten) nog groter is.
Gezien de grote afstanden waarover sommige vissoorten trekken, soms ook over nationale grenzen heen, is het van belang dat de onderlinge afstemming goed functioneert. Gezien het grote aantal betrokken instanties vormt het opheffen van de migratiebarrières in organisatorisch, technisch en financieel opzicht een grote uitdaging. Ieder land werkt daarbij ook nog eens vanuit zijn eigen regels en richtlijnen.
Om de handschoen ook grensoverschrijdend op te kunnen pakken werd in 2012 de Duits-Nederlandse werkgroep Vismigratie in het leven geroepen. Het GPRW heeft hierin de secretarisrol vervuld.
De werkgroep heeft voor in totaal twaalf vissoorten actuele vangsten en mogelijke toekomstperspectieven geïnventariseerd en geanalyseerd. Verder is een zogenoemd hoofdmigratienetwerk van migratieroutes van bovenregionale betekenis en een daaronder liggend netwerk van prioritaire watersystemen op regionaal niveau gedefinieerd. Voor die wateren is een databank met alle bestaande migratieknelpunten samengesteld en zijn de belemmeringen vervolgens beoordeeld op passeerbaarheid. De resultaten zijn in een rapport gebundeld, met als doel verantwoordelijke overheden te ondersteunen bij het plannen en realiseren van de benodigde maatregelen.
Het vismigratienetwerk Rijndelta-oost is tot op de dag van vandaag leidend voor waterbeheerders bij de prioritering van hun wateren. De voortgang in het oplossen van geconstateerde vismigratieknelpunten wordt iedere 2-3 jaar geanalyseerd en gerapporteerd als onderdeel van het nationale programma Nederland leeft met vismigratie.
Voor een duurzaam herstel van vispopulaties is het opheffen van migratiebarrières echter slechts een eerste stap. Ook het verbeteren van de habitatkwaliteit, het zorgen voor voldoende stroming en het creëren van geschikte paaiplaatsen zijn daarvoor van cruciaal belang.
In 2022 werd het LIFE-project Swimway Vecht afgesloten. In dit project is onderzocht in hoeverre de Vecht bereikbaar is voor diverse migrerende vissoorten. Hiertoe zijn vissen gezenderd en is technische infrastructuur (ontvangers) op cruciale punten in de Vecht geïnstalleeerd.
Met name rondom stuwen die eerder van een vispassage zijn voorzien, is het van groot belang te weten of en zo ja hoe vissen hiervan gebruik maken. Ook is onderzocht hoe het gehele netwerk van vispassages in de Vecht functioneert. Hoeveel vissen zijn in staat om alle vispassages in de Vecht te passeren, ma.w.: hoeveel vissen weten de Duitse bovenlopen te bereiken?
Het Swimway-project is in de periode 20xx-20xx uitgevoerd door Sportvisserij Nederland in samenwerking met ………(pm). Ook is er samengewerkt met het project Vismigratierivier, waardoor vismigratie tussen Waddenzee en IJsselmeer mogelijk is gemaakt. Ook in dit project zijn vissen gezenderd.
