Klimaatadaptatie
Het klimaat verandert in een moordend tempo. Modellen moeten iedere keer worden bijgesteld, omdat de prognoses de werkelijkheid keer op keer onderschatten. De veranderingen gaan sneller dan verwacht. Zomers kenmerken zich door recordtemperaturen en aanhoudende droogte met onvoldoende neerslag - zowel in Nederlands als Duitsland.
We zien droge beekbeddingen en opgedroogde vennen en moerasgebieden, dalende grondwaterstanden, wegkwijnende landnatuur, verminderde oogsten, (dreigende) tekorten in de drinkwatervoorziening, sterk opgewarmde steden en enorme economische schade.
De andere kant van de klimaatmedaille: in juli 2021 werd het grensgebied echter ook getroffen door zware regenval met overstromingen en vele slachtoffers –met name in Duitsland- als gevolg. En tot slot begin juli 2023 de zwaarste zomerstorm ooit gemeten in Nederland. Situaties die zich in de toekomst vaker en nog sterker zullen voordoen zo waarschuwen deskundigen.
Enkele statistieken (juli 2023) gebaseerd op metingen vanaf 1901 (Quelle):
• De laatste 10 zomers (2013 t/m 2022) staan alle in de top 26 warmste zomers
• Juni 2023 record warm en record zonnig, met de meeste warme én zomerse dagen, het hoogste maximum gemiddelde van bijna 25° en het hoogste warmtegetal voor de maand juni
• 13 dagen zomers warm op rij in juni 2023
• 2e droogste junimaand ooit gemeten
• Record aantal droge dagen op rij 13 mei - 19 juni 2023
• Zwaarste zomerstorm (Poly 2023)
• Warme, zomerse en tropische dagen in de zomer (anno 2023)
• Top warmtegetallen over de zomer, 2023 in de top 20 (17-7-2023)
De vraag hoe om te gaan met deze veranderingen, houdt veel partijen in onze grensregio bezig. Er is behoefte aan uitwisseling en de gecoördineerde ontwikkeling van actieplannen en strategieën. Belangrijke vragen bij de ontwikkeling van duurzame strategieën voor de watervoorziening op lange termijn zijn: hoe zien de klimaattrends op lange termijn er uit, vooral voor onze regio? Wat zijn de mogelijke maatregelen - nu en in de toekomst? En zijn de huidige samenwerkingsmodellen (governance) nog wel adequaat?
Vragen waarover ook het GPRW zich buigt. Voor het GPRW is klimaatadaptatie inmiddels de belangrijkste opgave. Droogte is sinds 2019 een topprioriteit. Enkele mijlpalen zijn:
27 november 2019: grensoverschrijdende regionale conferentie over "Watervoorziening en -schaarste in het landelijk gebied". Het doel van het evenement was om de aanpak van de buren in kaart te brengen en gezamenlijk na te denken over mogelijke grensoverschrijdende strategieën. Leest u hier meer over de uitkomsten van deze bijeenkomst.
24 maart 2021: ondertekening van de Intentieverklaring Grensoverschrijdende Klimaatadaptatie door de GPRW-partners en waterschap DODelta.
maart 2022 – december 2023: voorbereiding Interreg-project Droogtestrategieën in het Waterbeheer (DIWA).
juni 2023 – heden: samenwerking met de Beleidstafel van het ministerie van IenW op het internationale spoor; betreft aanbevelingen 19 en 20 van het eindadvies uit december 2022 (resp. waterbomstudie en vergroten kennisbasis Vechtstroomgebied en Achterhoekse beken).
Uitdagingen inzake klimaatadaptatie
Klimaatadaptatie vormt de grootste uitdaging voor misschien wel de komende decennia. Gelukkig ontstaan er de afgelopen periode vele nieuwe initiatieven. Op dit moment zijn voor onze grensregio grensoverschrijdende, klimaatgerelateerde werkprogramma’s in voorbereiding bij beide Beleidstafels van de ministeries van IenW en LNV, in het GPRW (Interreg-project o.b.v. de Intentieverklaring Grensoverschrijdende Klimaatadaptatie), in de Grensoverschrijdende Stuurgroep Vecht/Vechtdal (Vechtvisie), bij Ruimte voor de Vecht, binnen de EUREGIO en mogelijk ook op onderdelen in de technische AGDR-werkgroepen Grondwater en Waterkwaliteit. Daarnaast is dit thema ook erg actueel in vele Europese programma’s zoals HORIZON, waarbij naast adviesbureaus zoals Deltares ook uiteenlopende kennisinstellingen actief of zelfs initiatiefnemer zijn. Het vraagt veel deskundigheid en goede contacten om in te kunnen schatten waarop middelen en capaciteit het beste kunnen worden ingezet en of eventuele samenwerking en/of synergie meerwaarde voor de eigen projecten kan betekenen. Een taak die het GPRW met hulp van subsidie-adviseurs overigens uitstekend past, omdat het als geen ander in verbinding staat met andere Duits-Nederlandse samenwerkingsverbanden.
